ESP คืออะไร? รู้จักภาษาอังกฤษที่ออกแบบเพื่อตอบโจทย์ความต้องการในบริบทเฉพาะ

ภาษาอังกฤษเพื่อวัตถุประสงค์เฉพาะ (English for specific purposes) หรือรู้จักกันโดยย่อว่า ESP คือการสอนและการเรียนรู้ภาษาอังกฤษ โดยมีเป้าหมายให้ผู้เรียนได้ใช้ภาษาอังกฤษในสาขาใดสาขาหนึ่ง เช่น ธุรกิจ การบินหรือการโรงแรม ในปัจจุบันนี้ ESP ได้ขยายขอบเขตและแบ่งแยกออกเป็นหัวข้อต่างๆ เช่น English for Academic Purposes (EAP) และ English for Occupational Purposes (EOP) เป็นต้น คุณลักษณะที่สำคัญของ ESP คือจุดมุ่งหมายและเนื้อหาของหลักสูตรมุ่งเน้นไปที่ความต้องการเฉพาะของผู้เรียน ทักษะภาษาและประเภทของภาษาจึงเหมาะสมกับผู้เรียนเฉพาะในบริบทนั้น ๆ

ด้วยจุดมุ่งหมายและเนื้อหาของหลักสูตรที่มีเป้าหมายให้ผู้เรียนได้ใช้ภาษาอังกฤษในสาขาใดสาขาหนึ่ง ESP จึงมีความหลายหลายและครอบคลุมหลายสาขาวิชา ซึ่งจะยกตัวอย่างดังต่อไปนี้

ภาษาอังกฤษสำหรับธุรกิจ (English for Business Purposes)

ภาษาอังกฤษธุรกิจเป็นตัวอย่างของ ESP ที่รู้จักกันแพร่หลาย ซึ่งสามารถเห็นได้จากหลักสูตรภาษาอังกฤษธุรกิจที่ได้ทำการเปิดสอนในสถานศึกษาต่าง ๆ ทั่วโลก เนื้อหาของหลักสูตรครอบคลุมหัวข้อการเรียนรู้ต่าง ๆ เช่น การเจรจาธุรกิจ การสัมภาษณ์งาน การนำเสนอทางธุรกิจ การจัดการประชุม การเขียนเอกสารติดต่อทางธุรกิจ การสนทนาในสถานที่ทำงาน เป็นต้น

ภาษาอังกฤษสำหรับอุตสาหกรรมการบิน (English for Airline Industry)

ภาษาอังกฤษสำหรับอุตสาหกรรมการบินครอบคลุมถึงภาษาที่ใช้โดยนักบิน พนักงานต้อนรับบนเครื่องบิน พนักงานต้อนรับภาคพื้นดิน ผู้ควบคุมการจราจรทางอากาศและบุคคลอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับอุตสาหกรรมการบิน โดยเนื้อหาของหลักสูตรมุ่งเน้นไปที่ลักษณะและรูปแบบของภาษาอังกฤษที่ใช้ในอุตสาหกรรมการบิน เช่น การออกตั๋ว การตรวจสอบความปลอดภัยที่สนามบิน การขึ้นเครื่อง การบริการบนเครื่องบิน การสื่อสารในกรณีฉุกเฉินและคำศัพท์ที่เกี่ยวกับเครื่องบิน เป็นต้น

ภาษาอังกฤษสำหรับการแพทย์ (English for Medical Purposes)

ภาษาอังกฤษสำหรับการแพทย์เป็นภาษาอังกฤษเฉพาะทางสำหรับแพทย์ ทันตแพทย์ สัตวแพทย์ เภสัชกร และบุคลากรทางการแพทย์ เนื้อหาของหลักสูตรครอบคลุมหัวข้อการเรียนรู้ต่าง ๆ เช่น คำศัพท์เฉพาะทางการแพทย์ การเขียนรายงานการทดลองในห้องปฏิบัติการ การสื่อสารเรื่องวิชาชีพทางการแพทย์และสาธารณสุข การบรรยายในที่ประชุมทางการแพทย์ การทำงานทางคลินิกกับผู้ป่วยและเพื่อนร่วมงาน การซักประวัติคนไข้ การเขียนจดหมายส่งตัวคนไข้ การเขียนใบรับรองแพทย์และเอกสารทางการแพทย์ต่าง ๆ

ภาษาอังกฤษสำหรับวิศวกรรม (English for Engineering)

ภาษาอังกฤษสำหรับวิศวกรรมเป็นภาษาอังกฤษที่มุ่งเน้นให้วิศวกร ในสาขาต่างๆ เช่น โยธา ไฟฟ้า คอมพิวเตอร์ การบินและอวกาศรวมถึงเครื่องกล เป็นต้น สามารถใช้ภาษาอังกฤษในการปฏิบัติหน้าที่ต่าง ๆ ได้ เช่น การเขียนเชิงเทคนิคสำหรับวิศวกรรม การเขียนสรุปและรายงานเกี่ยวกับหัวข้อทางวิศวกรรม การอภิปรายและการนำเสนอบทความทางวิศวกรรม รวมถึงการพูดคุยเกี่ยวกับโครงการทางวิศวกรรม เช่น การวางแผนและการตรวจสอบความคืบหน้าต่าง ๆ

ภาษาอังกฤษสำหรับกฎหมาย (English for Legal Purposes)

ภาษาอังกฤษสำหรับกฎหมายเป็นการศึกษาภาษาอังกฤษเพื่อให้ผู้ประกอบวิชาชีพด้านกฎหมายสามารถทำงานในบริบททางวิชาชีพที่ต้องใช้ภาษาอังกฤษได้ โดยมุ่งเน้นไปที่หัวข้อต่าง ๆ เช่น การใช้คำศัพท์และวลีทางกฎหมาย ทักษะการอ่านเนื้อหาทางกฏหมายเชิงวิเคราะห์ การอ่านและร่างสัญญาทางกฎหมาย การเขียนข้อความทางกฎหมาย การสื่อสารในสถานการณ์การทำงานจริง เป็นต้น

ภาษาอังกฤษสำหรับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (English for Science and Technology)

ภาษาอังกฤษสำหรับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีมุ่งเน้นการพัฒนาทักษะภาษาอังกฤษที่จำเป็นในด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี โดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านการเข้าใจประเด็นปัจจุบันทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เนื้อหาของหลักสูตรครอบคลุมหัวข้อการเรียนรู้ต่าง ๆ เช่น การเรียนรู้คำศัพท์เฉพาะ การนำเสนอและการเขียนเชิงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ภาษาอังกฤษสำหรับการท่องเที่ยว (English for Tourism) 

ภาษาอังกฤษสำหรับการท่องเที่ยวมุ่งเน้นการพัฒนาทักษะภาษาอังกฤษให้แก่บุคลากรในอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว เช่น มัคคุเทศก์ โดยเนื้อหาหลักสูตรครอบคลุมหัวข้อการเรียนรู้ต่าง ๆ เช่น การทักทายและทำความรู้จักกับนักท่องเที่ยว การพูดคุยเกี่ยวกับตารางเวลาและแผนการเดินทาง การจองเที่ยวบินและที่พัก การบรรยายสถานที่ท่องเที่ยวและให้คำแนะนำแก่นักท่องเที่ยว เป็นต้น

ภาษาอังกฤษสำหรับการสมัครงาน (English for Job Application)

ภาษาอังกฤษสำหรับการสมัครงานมีจุดมุ่งหมายเพื่อพัฒนาทักษะภาษาอังกฤษที่จำเป็นสำหรับกระบวนการสมัครงาน ที่ครอบคลุมเนื้อหาตั้งแต่ การอ่านประกาศรับสมัครงานและการอ่านข้อมูลเกี่ยวกับบริษัทที่สมัคร การเขียนประวัติการศึกษาและการทำงานโดยสังเขป (resume) การเขียนจดหมายแนะนำตัว (cover letter) การกรอกใบสมัครงาน การสัมภาษณ์งานและการเขียนอีเมลขอบคุณและติดตามผลการสัมภาษณ์

สรุป

จะเห็นได้ว่า ESP มีความหลากหลาย สอดคล้องและเหมาะสมกับความต้องการของผู้เรียนในแต่ละสาขาวิชาและอาชีพ ถึงแม้ว่าขอบเขตเนื้อหาของ ESP จะแคบลงเมื่อเทียบกับหลักสูตรภาษาอังกฤษทั่วๆไป (General English) แต่เนื้อหาก็มีความเจาะจงและเฉพาะทางมากขึ้น ซึ่งการที่ผู้สอนเตรียมเนื้อหาและบทเรียนได้เหมาะสมจะทำให้ผู้เรียนสามารถนำความรู้ไปใช้ได้ตรงตามเป้าหมายที่ต้องการ

บทความโดย อาจารย์พงษ์พล สวนศรี
นักศึกษาหลักสูตรปริญญาเอก สาขาวิชาการสอนภาษาอังกฤษ รุ่นที่ 10